นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร

อันดับ Passeriformes

(White-eyed River Martin)

วงศ์  Hirundinidae

ชื่อวิทยาศาสตร์ Pseudochelidon sirintarae

ชื่อพ้อง Eurochelldon sirintarae

ลักษณะทั่วไป

เป็นนกขนาดเล็กมาก ขนหางคู่กลางอาจยาวถึง 8.75 เซนติเมตร ตัวเต็มวัยสีจะออกเป็นสีดำหรือสีดำเหลือบน้ำเงินเข้ม บริเวณหน้าผากมีขนดำคล้ายกำมะหยี่ มีลายพาดสีขาวที่ตะโพก ปากสีเหลือง นัยน์ตาและม่านตาขาว มีสีชมพูเรื่อๆ เป็นวงในม่านตา รอบตามีวงสีขาว แข้งและขาสีชมพู ขนหางสั้นกลมมน โคนหางสีขาว มีแกนขนลักษณะคล้ายเส้นลวดยื่นออกไปจากขนหางคู่กลาง ขนปีกด้านล่างสีน้ำตาลซีด

                          

ชีววิทยา

ฤดูผสมพันธุ์ จะเป็นน่าร้อนประมาณเดือนมีนาคม-เมษายน

การแพร่กระจาย

พบในประเทศไทยเท่านั้น มีรายงานการพบเห็นตัวเพียงแห่งเดียวที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ นักปักษีวิทยาบางท่านเสนอว่านกชนิดนี้น่าจะทำรังวางไข่ในประเทศจีนแต่ไม่มีหลักฐานยืนยัน

นิเวศวิทยา

นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร อาศัยอยู่ตามป่าจูด ป่ากก ป่าหญ้า หรือตามดงอ้อและพืชน้ำในบริเวณบึงบอระเพ็ด เป็นนกที่ค่อนข้างเชื่อง ไม่ปราดเปรียว มักยืนนิ่งบนพื้นดิน มีการอพยพหากินไปตามลำน้ำเป็นระยะทางไกลๆอย่างนกนางแอ่นเทียมคองโก ซึ่งจัดเป็นนกในสกุลเดียวกันนี้ ยังไม่ทราบแน่ชัด

   นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร อาจจะเป็นนกกลางคืน โดยพิจารณาจากการที่มันมีตาที่โตผิดปกติทำให้เป็นไปได้ว่าปกติแล้วมันเป็นนกที่อยู่ในถ้ำหรือทำรังในโพรงต้นไม้หรือก้อนหินและออกมาหาอาหารในช่วงเวลาโพล้เพล้หรือมืดค่ำแล้ว

สถานภาพ

ยังไม่ทราบสถานภาพที่แท้จริง อาจเป็นนกประจำถิ่นหรือนกอพยพมาช่องนอกฤดูผสมพันธุ์ จัดเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง จำนวนที่พบในประเทศไทย มกราคม พ.ศ.2511 พบ  2 ตัว กุมภาพันธุ์ พ.ศ.2511 พบ 7ตัว  ธันวาคม พ.ศ. 2511 พบ 1 ตัว ต้นปี 2514 พบ 2 ตัว มกราคม พ.ศ. 2535 มีผู้รายงานว่าพบนกที่อาจจะเป็นนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร 4 ตัว พ.ศ.2529 จับได้ 1 ตัว

ปัจจัยคุกคาม

อดีตแต่ละปีในฤดูหนาว นกชนิดนี้จะถูกจับไปพร้อมกับนกนางแอ่นชนิดอื่น ถูกทำลายโดยการประมง การควบคุมระดับน้ำเพื่อการพัฒนาหลายรูปแบบ มีการใช้ยาฆ่าแมลงกับอย่างแพร่หลายและสภาพแวดล้อมแบบเมืองได้ขยายตัวไปอย่างกว้างขวาง โครงการก่อสร้างฝาย เขื่อน ทำให้ถิ่นที่อยู่อาศัยของนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรหายไป

Cr.หนังสือสัตว์ป่าสงวนในประเทศไทย